"Het museum lijkt leeg, het moet tegen sluitingstijd zijn. Ik loop door de grote ruimtes van Fondation Beyeler in Basel. Het licht stroomt naar binnen door de grote ramen.
Ik passeer het ene grote werk na het andere. Als iconen hangen ze daar, zacht glanzend maar stil. Mijn hakken klinken hard op de vloer, ik probeer wat zachter te lopen.
Dan sla ik een hoek om. Het licht is nu minder fel geworden. Het schilderij verschijnt voor mij, op een paar meter afstand. Het heeft zich losgemaakt van de muur. Het werk zweeft. Ik weet niet wat ik zie, maar het werk ademt. Het leeft.
Een paar dagen geleden opende de tentoonstelling Man and Beast in de Royal Academy in London. Het werk van Francis Bacon is eerder intens dan dat het concessies doet aan de toeschouwer.
De kunstenaar onderzoekt het menselijk lichaam, maar heeft net zo’n grote belangstelling voor dieren. Gefascineerd door hun kracht en beweging verzamelt hij veel beeldmateriaal: van foto’s van safari’s en skeletten van dode olifanten in Afrika tot de analyses en onderzoekfoto’s van Eadweard Muybridge.
Deze beelden vinden in allerlei vormen hun weg in zijn werk. Ze belichten onverwachte kanten van de verhouding tussen ons en het dier. Waar eindigt de een en begint de ander? Door dieren en ‘beesten’ in hun kwetsbaarheid, kracht en ongemakkelijkheid te laten zien, confronteert Bacon ons ook met onze eigen natuur.
Wie zijn wij? Wat betekent dat eigenlijk, mens-zijn? En hoe ziet dat er uit?
In de lezing Mens en/of Beest? Francis Bacon en Georges Bataille stellen we deze vragen aan de hand van het werk van Francis Bacon en de filosoof Georges Bataille. Daarbij maken we gebruik van het nieuwste onderzoek op dit gebied. Zoals dat bijvoorbeeld in het recente boek Francis Bacon – Revelations wordt toegelicht.*
Aan de hand van een specifieke selectie van de kunstwerken uit de tentoonstelling Man and Beast en uit het overige werk van Francis Bacon ontdekken we de diepere lagen van deze werken. De Franse filosoof Georges Bataille ontwikkelt geheel eigen ideeën over de grens tussen mens en dier en hoe wij deze scheiding voelen en onderdrukken. Zijn ervaring werpt een nieuw licht op wat Bacon ons met zijn beeld wil laten waarnemen.
Nog altijd kan ik geen werk van Bacon zien zonder even te denken aan die keer in het lege museum. Zonder die zelfstandige aanwezigheid te voelen. In plaats van een stuk doek, met hier en daar wat kleur."
Katja Rodenburg is filosoof, denkt na over kunst en geeft colleges esthetica en kunstfilosofie. Zij is vooral geïnteresseerd in het proces van het maken, en in de raakvlakken met het proces van het denken. Al jaren geeft zij colleges aan het HOVO instituut van de Vrije Universiteit Amsterdam.Zij schreef eerder onder andere Ik, Ophelia, over kunstenaars als John Everett Millais en Julia Margaret Cameron, Rineke Dijkstra en Helen van Meene en Armando en de melancholie van het scheppen, over de filosofische thema's van de kunstenaar. Meer op: www.antheiablossoms.blog
Datum: 30 maart 2022 inloop 19.00 uur, start 19.30 – 22.00 uur
Locatie: Kasteel de Kelder
Adres: Kelderlaan 11, 7009 BV Doetinchem
